مرور سیستماتیک مطالعات کاهش باروری در دو دهه‌ی اخیر

در دهه‌های اخیر، ایران کاهش باروری چشمگیری را تجربه کرده است. کاهش شدید باروری در ایران، توجه بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده و مطالعات و تحقیقات زیادی در این حوزه انجام شده است. این مقاله مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه‌ی کاهش باروری در دو دهه‌ی منتهی به سال 1390 است. هدف، ترکیب نتایج تحقیقات کاهش باروری، برای دست‌یابی به یک تحلیل کلان و یکپارچه از نتایج تحقیقات انجام شده، است. این مقاله، یافته‌های 50 عنوان پژوهش، که با معیارهای چندگانه غربال و انتخاب شده‌اند، را مرور کرده است. در این مرور، سیمای تحقیقات در قالب چهار مؤلفه (بازه­ی زمانی، جنس پژوهشگر، نوع مأخذ و حوزه­ی تخصصی مؤلفان) و روش‌شناسی آنها در قالب سه مؤلفه (روش تحقیق، جامعه­ی آماری و حجم نمونه) و یافته‌های تحقیقات با عنوان پرتکرارترین عوامل تعیین کننده­ی کاهش باروری در ایران آمده است. نتایج نشان می‌دهد، نظریه­ی گذار جمعیتی عمده‌ترین مبحث نظری در طول چند دهه‌ی مطالعات جمعیت شناختی ایران است. در این مطالعات، تبیین کاهش شدید باروری ایران بیشتر از طریق مؤلفه‌های ساختاری مطالعه شده است. همچنین مرور این مطالعات نشان می‌دهد، بیشتر آنها با حجم نمونه‌ی کوچک و جامعه‌ی آماری متفاوت، مسیر واحد و مشترکی را طی کرده و به نتایج تقریباً یکسانی رسیده‌اند. لذا، تغییر جامعه‌ی آماری یا نمونه و تکرار تعیین کننده های ساختاری کاهش باروری در تحقیقات متعدد به دانش‌افزایی در این زمینه نمی‌انجامد.